Luchtreinigers

Een luchtreiniger is handig bij allergie, astma en het verwijderen van vluchtige stoffen, zoals verfluchtjes, waar je hoofdpijn van kunt krijgen. Uit onderzoek is gebleken dat de luchtkwaliteit binnen meestal veel slechter is dan buiten. Dat komt door allerlei vluchtige luchtjes van het koken, huisdieren, verf, laminaat, schoonmaakmiddelen, deodorant, parfums, huisstof en dergelijke. Als je gaat zoeken naar luchtreinigers zie je al snel door de bomen het bos niet meer. Waar moet je nu op letten en wat is een mooi voorbeeld van een goede luchtreiniger?

Het aantal vierkante meters aan luchtbehandeling verschilt voor ieder criterium. Wil je allergenen uit de lucht verwijderen? Dan is de luchtreiniger geschikt voor 20 vierkante meter. Wil je bescherming tegen astma? Dan slechts 10 vierkante meter. Dit is slechts een voorbeeld hoe complex het wordt want je hebt ook nog eens minimaal 7 methoden van luchtreiniging. Dan heb je ook nog een sterk verschillende filtereffectiviteit en snelheid in kubieke meters per uur. Daarnaast verschillen de kosten sterk per methode. Je hebt aanschafkosten, energiekosten en vervangkosten van filters of UV-lampen. In dit artikel zal ik verder ingaan op al deze aspecten.

Methoden van luchtreiniging

• (true)Hepa filter: een filter gemaakt van fijnmazige stof, vergelijkbaar met het filter van sommige stofzuigers. Dit soort filters moet vaak 1 tot 4 keer per jaar vervangen worden met kosten die sterk variëren per fabrikant. Sommige fabrikanten verkopen een spotgoedkope luchtreiniger met veel te dure filters. Je bent dan vaak een stuk duurder uit dan je in eerste instantie denkt. Let daar op! Je krijgt daar wel een veel betrouwbaarder luchtfilter voor terug dan de andere zuiveringsmethoden. Hepa filters kunnen over het algemeen geen rook of gas wegfilteren, maar koolstoffilters kunnen dat wel.
• Koolstoffilter: een beetje vergelijkbaar met norit, dat pilletje wat je slikt om te ontgiften als je diarree hebt. Het betreft een zeer grote oppervlakte van koolstof, waardoor allerlei, vaak reuk gevende, organische moleculen aangetrokken worden. Dit werkt door de zogenaamde van der Waals krachten. Deze filtermethode wordt vaak gecombineerd met andere filtermethoden zoals een hepafilter.
• Luchtionisator verspreid negatief geladen deeltjes (net zoals bij watervallen of aan zee van nature het geval is). Die deeltjes verbinden zich met allerlei positief geladen deeltjes, waardoor deze naar de grond vallen. Deze methode kan teveel schadelijk ozon produceren, wat dit type luchtreiniging onaantrekkelijk maakt. Deze methode is meestal minder effectief, maar aanzienlijk goedkoper. Je hoeft geen filters aan te schaffen. De energiekosten zijn meestal een tikje hoger dan bij andere apparaten.
• Elektrostatisch lijkt sterk op de luchtionisator, maar dan veel meer platen die deeltjes aantrekken door een hoog voltage. De energiekosten zijn meestal wat hoger, maar je hoeft geen filters te vervangen.
• Keramisch: reinigt door de lucht te verhitten naar 200 graden en vervolgens te koelen naar kamertemperatuur. De energiekosten zijn meestal wat hoger, maar je hoeft geen filters te vervangen. Overigens wordt dit niet als een betrouwbaar soort filter gezien. Hoe sneller de lucht stroomt hoe minder effectief deze reinigingsmethode wordt.
• UV-licht. In plaats van filters moet je dan regelmatig een uv-lamp vervangen. Ook dit filter wordt minder betrouwbaar naarmate de lucht sneller erdoor heen stroomt.
• Luchtwasser, filtratie door middel van water. Het nadeel is dat het water vuil wordt en een broeinest van bacteriën kan worden.

Welke luchtreinigingsmethode is het best?

Een echt HEPA filter in combinatie met een koolstoffilter is waarschijnlijk de meest betrouwbare filtermethode. Vaak is er ook een voorfilter om grove stofdeeltjes buiten het filter te houden, zodat deze langer meegaat. We zullen niet ingaan op de luchtionisator, omdat die ozon kan produceren. Ozon kan schadelijk zijn voor de longen. Je kunt het best alleen producten nemen met een goed keurmerk. Helaas zijn ook de UV-filters meestal niet goed van kwaliteit, omdat er nog onvoldoende keurmerken zijn die de kwaliteit waarborgen. Voor zowel UV, elektrostatische- als keramische reiniging geldt dat de methode minder betrouwbaar wordt naarmate de luchtstroom groter wordt. Deze methode van filteren is dus een stuk langzamer en daardoor minder nuttig voor toepassingen in huis.

Dan heb je ook nog eens luchtbevochtiging, wat niet direct onder luchtreiniging valt. De deeltjes in de lucht worden door vocht zwaarder en vallen naar de grond. Dit zal niet verder worden meegenomen in dit artikel. Je kunt ook een pan water op het vuur zetten als de lucht te droog is.

Hoe groot zijn die schadelijke deeltjes in de lucht?

Zoals je kunt zien verschillen de deeltjes in de lucht soms wel meer dan een factor 1000 van elkaar. Zo zijn virussen (mogelijk ook COVID-19) in de orde van grootte van 0,01 micron (1micron is 1 miljoenste van een meter) en bijvoorbeeld graspollen in de orde van 10 micron. De maatstaf voor echt HEPA filters is doorgaans 0,3micron. Graspollen kunnen door bijna alle HEPA filters op de markt goed gefilterd worden, terwijl virussen  doorgaans simpelweg te klein zijn. Maar bijvoorbeeld tabaksrook en chemische dampen kunnen worden gefilterd door koolstoffilters, maar meestal niet door HEPA-filters. Dat komt door de zogenaamde van der Waals krachten, waardoor dergelijke gassen worden gefilterd door actief kool. De gasdeeltjes zijn echter te klein zijn voor de HEPA filters.

Mijn persoonlijke keus is dan ook een echt HEPA filter in combinatie met een koolstoffilter. Dat is het beste voor het wegfilteren van allergenen en het weghalen van chemische luchtjes, rook, kookluchtjes en huisdierluchtjes. Chemische luchtjes zijn trouwens overal in huis aanwezig. Je matras, je gordijnen of vloerbedekking, je laminaatvloer, bij het schoonmaken van de badkamer en de keuken. Overal komen vluchtige stoffen vrij, waardoor de lucht in huis vele malen slechter is dan buiten. Gelukkig is daar nu een goede oplossing voor.

Filter effectiviteit bij HEPA luchtreinigers

De effectiviteit van luchtreinigers wordt meestal vastgesteld op basis van het percentage van de deeltjes wat gefilterd wordt kleiner dan 0,3 micron. Dit kan bij de meeste luchtreinigers voor in huis variëren van 95% tot aan 99,99%. De prijs kan sterk variëren alsmede de prijs van de luchtfilters die vervangen moeten worden. Kies altijd een TRUE HEPA filter, omdat er ook veel namaak artikelen op de markt zijn die minder goed werken dan dat ze beloven.

Je hebt de volgende HEPA filters:

• E10 >85%
• E11 >95%
• E12 >99,5%
• E13 >99,95%
• E14 >99,995%
• E15 >99,9995%
• E16-E17 bijna 100%

Fijnmaziger dan de E14 wordt meestal niet gebruikt voor de reiniging in huis. Die filters zijn bijvoorbeeld geschikt voor chipmachinefabrikanten en operatiezalen. De kosten lopen exponentieel op en dat weegt niet op tegen de baten. Daarnaast werken fijnmazige filters een stuk trager. Het heeft voor het gebruik in huis meer zin om heel snel een kamer te reinigen. Bijvoorbeeld na thuiskomst, als de deur open is geweest of als je de ramen kortstondig hopen hebt gehad. Dat brengt ons op de zogenaamde CADR waarde.

Verwar luchtreinigers niet met de luchtfiltratie in gebouwen. De luchtfiltratie in gebouwen is meestal niet hoogwaardig van aard.

Kijk altijd naar de vervangtijd van filters. Je kunt beter een groot filter hebben wat lang mee gaat, dan een klein goedkoop filter wat iedere 3 maanden moet worden vervangen.

De clean air delivery rate (CADR) van luchtreinigers

De clean air delivery rate is een maat voor hoe snel een luchtreiniger rook, stof en pollen uit de lucht filtert.  Doorgaans is de CADR waarde van een luchtreiniger ergens tussen de 10 en de 400. Die waarde slaat op het aantal schone kubieke meters lucht wat je per minuut moet toevoegen aan de lucht in de kamer om hetzelfde effect te bereiken als de luchtreiniger. De CADR waarde wordt bepaald door de volgende aspecten:

• De grootte van de deeltjes in de lucht die kunnen worden gefilterd.
• Het percentage van deze kleine deeltjes wat wordt gefilterd.
• Hoeveel kubieke meter per uur wordt gefilterd.

Als je 1 kubieke meter schone lucht toevoegt aan 1 kubieke meter vervuilde lucht, dan heb je de vervuilde lucht met een factor 2 verdund. Een CADR waarde van 100 betekent dat je per minuut de lucht in je kamer met 100 kubieke meter schone lucht verdund. Hoe hoger de CADR-waarde hoe beter en sneller de luchtreiniger de lucht binnen een kamer zuivert. Soms worden er ook verschillende CADR waarden getoond voor verschillende luchtdeeltjes, zoals pollen en rook.

Mijn huidige filter kan bijvoorbeeld 99,97% van de deeltjes van 0,3 micron filteren met 330m3 per uur in de hoogste stand. Dat leidt automatisch  naar het aantal vierkante meters, waarvoor een apparaat geschikt is. Gelukkig wordt dat allemaal uitgerekend door de betrokken keuringsdienst, zoals de ECARF. In dit specifieke geval gaat het om een kamer van 45 vierkante meter. Die waarde wordt gebaseerd op een situatie, waarbij de luchtreiniger binnen 20 minuten de hoeveelheid lucht ter grootte van het appartement zuivert.

Zorg dat je luchtreiniger altijd ECARF gecertificeerd is.

ECARF staat voor European Centre for Allergy Research Foundation. Met dit keurmerk weet je dat de luchtreiniger daadwerkelijk allergenen verwijderd uit de lucht. Ook als je niet allergisch bent is dit keurmerk belangrijk, omdat allergenen doorgaans groter zijn dan veel andere deeltjes in de lucht.

Wat is een voorbeeld van een goede low-budget luchtreiniger?

Ik heb persoonlijk een WINIX ZERO N luchtreiniger, welke ik aan iedereen kan aanraden. Het product heeft een zeer goede prijs-kwaliteitverhouding en je hebt relatief weinig vervangingskosten van het filter. Ik kocht de reiniger voor 129 euro en heb ongeveer 45 euro vervangingskosten per jaar, omdat het HEPA-filter zo lang meegaat. Eerder dacht ik een goedkope luchtreiniger gevonden te hebben voor 80 euro. Niet alleen had die reiniger een veel lagere CADR waarde, maar daarbij had je ruim 100 euro vervangingskosten per jaar. Goedkoop is dus echt duurkoop in dit wereldje. Let ook op de beschikbaarheid van filters voordat je een product koopt.

De WINIX zero N luchtreiniger heeft de volgende eigenschappen:

• TRUE HEPA-filter. Filtert 99,97% van de allergenen uit de lucht
• Koolstoffilter: absorbeert kookluchtjes, rook en huisdierluchtjes
• 2 Wasbare voorfilters
• Een stofsensor die aangeeft hoe vuil de lucht is en de snelheid van de luchtfiltratie automatisch verhoogd als dat nodig is.
• Filtert stof (PM2,5), huisdierluchtjes, haren en allergenen, pollen, schimmelsporen, tabaksrook, huishoudgeuren, chemische dampen.
• Een nachtstand die daadwerkelijk bijna onhoorbaar is.
• 4 Ventilatorstanden, waaronder ook een automatische stand. De hoogste ventilatorstand is dermate hoog dat mijn kamer van 45m2 binnen 20 minuten gezuiverd is.
• 3 tot 40 Watt energieverbruik
• Geluidsniveau: 26 tot 47 decibel. Veel ventilatoren gaan normaal gesproken boven de 60 decibel.
• Zuivert 330m3 per uur.
• ECARF-gecertificeerd voor ruimtes van 45m2 bij allergie. ECARF staat voor European Centre for Allergy Research Foundation. De Europese certificering betekent dat je echt krijgt waar je voor betaald. Overigens is de WINIX zero N
• RoHS compliant (Europese regelgeving omtrent gebruik veilige materialen en stoffen).
• WINIX heeft internationale Design Awards gewonnen zoals: Reddot Design, Good Design, IF Design en de International Design Excellence Award.
• WINIX voldoet aan de hoge kwaliteitsstandaard en industriële certificering zoals CE, TÜV, Energy Star, ECARF, UK Allergy en AHAM. Het product mag dan ook overal in de wereld worden verkocht met de scherpste keurmerken.
• Geproduceerd in Zuid-Korea.
• Vervangingstijd HEPA-filter: 12 maanden.
• Vervangingstijd Koolstoffilter: 3 maanden.
• Totale kosten 4 koolstof + 1 Hepa filter per jaar: 45 euro per filterpakket (op dit moment).
• Uitgebreide gebruiksaanwijzing inclusief informatie over het reinigen van de luchtkwaliteitsensor.

Een grote filtercapaciteit, een luchtkwaliteitsmeter met automatische regelfunctie, relatief lage energie- en vervangingskosten; het is moeilijk om voor hetzelfde geld een beter product te vinden dan de WINIX zero N. Ik moet ook eerlijk zeggen dat ik tijdens deze zomer veel binnen ga blijven, omdat ik verslaafd ben geraakt aan de momenten dat ik geen asthma meer heb.

Mijn persoonlijke review WINIX ZERO N luchtreiniger

Ik ben erg blij met mijn WINIX zero N. Ik heb al weken geen astma of verstopte neus meer, tenzij ik buiten heb gefietst of gewandeld. Dat heb ik nog niet eerder meegemaakt, ook niet met een luchtionisator, die ik jarenlang in huis heb gehad. Ik heb besloten een TRUE HEPA filter aan te schaffen toen ik ergens las dat een bepaalde hoogleraar deze methode van luchtreiniging aanbeval boven andere methodes, zoals een luchtionisator die soms teveel ozon produceert. Ik weet helaas de bron niet meer te vinden.

Bij thuiskomst wordt de sensor van mijn luchtreiniger altijd rood en kost het ongeveer 20 minuten voordat hij weer blauw is. De allergische astma gaat weg, maar het kan soms even duren. Dat is afhankelijk van hoe erg je astma klachten zijn en hoelang je jezelf hebt bloodgesteld aan pollen. Maar het werkt uiteindelijk dusdanig goed, dat ik liever het huis niet uit ga tijdens deze zomer.  Je kunt aan de foto zien dat ik direct bij mij achter een grasveld heb met bomen.

De zomers waren voor mij een echte ramp de afgelopen jaren, omdat ik op het platte land woon. Uit frustratie heb ik van mijn vakantiegeld een mooie aanschaf gedaan met de WINIX zero N.  Ik heb 129 euro uitgegeven aan het apparaat en ik heb er automatisch voor 1 jaar aan filters bij gekregen bovenop wat er in de verpakking zelf zit. WINIX had op het moment binnen Europa een actie dat je een gratis filterpakket kon aanvragen bij aanschaf. Dat heb ik dan ook gedaan. In de gebruiksaanwijzing staat keurig welke filters je nodig hebt. Ik heb nu voor 24 maanden aan filters en daarna ga ik ongeveer 45 euro per jaar betalen. Een andere luchtreiniger, die ik eerder op het oog had koste 80 euro, maar wel 100 euro per jaar voor de aanschafkosten van de filters.

De bediening van de luchtreiniger is vrij eenvoudig. Je plugt hem in het stopcontact en je hebt een aan knop en twee pijltjes voor het instellen van de filterstsnelheid. Je kunt hem op automatisch zetten of de nachtstand als je kamer al gezuiverd is. Hij verbruikt dan minder energie en maakt weinig geluid. Als je net thuiskomt kun je hem het beste een tijdje op de hoogste stand zetten totdat het sensorlampje blauw kleurt zoals hieronder:

Je moet af en toe het voorfilter schoonmaken. Dat kan met een stofzuiger, maar je kunt het filter ook wassen. Er is immers een tweede voorfilter bijgeleverd en dat is erg makkelijk te vervangen.

Ik kan de WINIX zero N aan iedereen aanraden die allergische astma heeft voor huiststofmijt, pollen of dierlijke allergenen. Dit apparaat werkt ook goed als ik hem s’avonds in mijn slaapkamer zet. Ik wordt dan met een open neus wakker, in plaats van een verstopte neus en zonder astma. En dat is voor mij best bijzonder, aangezien ik 30 jaar lang iedere ochtend wakker werd met een verstopte neus en astma. Ik hoef niet meer de hele ochtend te hoesten en mijn keel te schrapen. Het enige nadeel is dat ik niet naar buiten wil, door de klachten die ik dan krijg. Dan maar binnen op mijn hometrainer zitten!

Tot slot

Let op het feit dat filters meestal nog in het plastic in het apparaat zitten. Dus je hebt een in plastic verpakte luchtreiniger, maar je moet daarna de luchtreiniger open maken om ook nog de filters zelf uit het plastic te halen!

Ik wilde in eerste instantie een Philips luchtreiniger aanschaffen, maar toen kwam ik erachter dat de bijbehorende HEPA-filters van Philips maar moeilijk te verkrijgen waren. Niet alleen kon ik weinig winkels vinden, de filters waren meestal uitverkocht. Er was zelfs commentaar over op het forum van de consumentenbond.

Uiteindelijk heb ik voor de WINIX zero N gekozen, omdat de Zuid-Koreaanse fabrikant internationaal meerdere design prijzen heeft gewonnen en omdat de aanschaf- en onderhoudsprijs relatief laag was. Het filterpakket is relatief goedkoop (45 euro per jaar) en ik kreeg er een gratis filterpakket bij door een actie van WINIX. Die filters moest ik overigens zelf  voor een bepaalde datum op hun Europese website aanvragen. Deze actie was tijdens juni 2020. Helaas is de actie nu waarschijnlijk ten einde, maar er zullen vast meer acties volgen in de toekomst.

Je kunt de WINIX zero N op bol.com aanschaffen als je op de link klikt.

Bronnen:

https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10473289.2006.10464467

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0091674918302239