Wat zijn de 8 oorzaken van mijn spanningshoofdpijn?

Spanningshoofdpijn is een verzamelnaam voor de meest voorkomende hoofdpijn op het voorhoofd en slaap. Dat kan zowel de linkerkant als de rechterkant van het hoofd zijn. Het voelt alsof er een strakke band om je hoofd aan het knellen is. Het is een matig soort hoofdpijn, welke ook zonder pijnstillers nog te verdragen is.

Er is geen sprake van misselijkheid of overgevoeligheid voor licht of geluid. Is dat wel het geval en is de hoofdpijn niet echt te verdragen zonder pijnstillers dan is migraine de meest logische verklaring. In dat geval is er meestal sprake van pijn aan een kant van het hoofd.

Spierspanning als oorzaak van spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn komt door een spanning in de spieren op en rond het hoofd en de nek. Komt de hoofdpijn vanuit de nek dan zijn er twee opties. Of het gaat om de zogenaamde cervicogene hoofdpijn in 20% van alle hoofdpijn gevallen. Er is sprake van een trauma aan de nek en een uitstralende pijn in het achterhoofd en boven op het hoofd. Dat geldt ook voor een niet al te zwaar trauma. Voorbeelden daarvan zijn een whiplash of een valpartij.

Klik op de link als je meer wilt  weten over: hoofdpijn vanuit de nek

Of er is in 60% van alle hoofdpijn gevallen sprake van spanningshoofdpijn door spierspanning vanuit de nek. Beide soorten hoofdpijn worden gemakkelijk met elkaar verward en dat leidt ertoe dat er vaak gezegd wordt dat 80% van de gevallen van hoofdpijn te wijten zijn aan spanningshoofdpijn.

Waardoor wordt spierspanning beïnvloed?

Spierspanning wordt veroorzaakt door onder andere stress, depressie, angst, een trauma aan het hoofd, een dag lang zitten in een slechte stoel, een disbalans in het lichaam door bijvoorbeeld slechte schoenen,  een koude temperatuur of krachttraining.  Daarnaast zijn er allerlei vitaminen en mineralen die een rol spelen bij de spanning van spieren bij passiviteit. Hoe groter die passieve spanning hoe groter de kans op hoofdpijn. Bij een tekort van calcium, magnesium of kalium kan je zelfs zonder te sporten spierkramp ervaren.

De werking van spieren

De belangrijkste spiergroepen (het hart uitgezonderd) worden vanuit het brein aangestuurd door middel van de zenuwen. Dit geldt overigens niet voor reflexen. Als een zenuwprikkel aankomt bij de het zenuwuiteinde in de spier komt er acetylcholine vrij. Acetylcholine hecht zich vast aan receptoren aan de buitenkant van de spiercellen.

Vervolgens treed er een complexe keten van reacties in werking, waarin ATP (adeninetrifosfaat, de belangrijkste energieleverancier in het lichaam) en zuurstof met elkaar reageren, waarbij de energie vrijkomt die de spiercel nodig heeft voor de samentrekking. Daarbij komt calcium vrij. Bij de ontspanning van de spier is ook ATP, zuurstof  en calcium nodig. De spier kan dus onvoldoende ontspannen als er geen ATP molecuul, geen zuurstof of geen calcium is.

Voor de productie van ATP is energie uit voeding nodig en de juiste vitamines. Onder andere de B-vitamines zijn erg belangrijk voor de productie van ATP.

Stress als veroorzaker van spanningshoofdpijn

Iedereen ervaart wel eens stress. Het is een ziekte van de westerse maatschappij, omdat de verwachtingen heel hoog liggen op de werkvloer. Werknemers zijn erg duur in Nederland, dat betekent dat ze een heel hoog rendement moeten halen om zichzelf terug te verdienen. Hierdoor worden er eisen gesteld aan werknemers die eigenlijk bijna niet te doen zijn.

Eigenlijk is er bij stress ook sprake van een soort angst, maar het gaat hierbij niet om een verlammende angststoornis, waar we het later nog over zullen hebben. Het gaat om de angst om te laat te komen, de angst om een deadline niet te halen, de angst om tijdens een presentatie af te gaan door een domme fout. In principe is stress nodig om beter te presteren, maar het kan ook leiden tot een burn out.

Welke hormonen komen vrij bij stress?

Bij stress worden hormonen geproduceerd zoals cortisol, adrenaline (epinefrine), dopamine en noradrenaline (norepinefrine). Deze veroorzaken bijvoorbeeld het gevoel wat je krijgt vlak na het onverwachts knappen van een balon, of als een collega opeens keihard begint te schreeuwen.

Wat doet cortisol?

Cortisol wordt ook wel het stresshormoon genoemd. Cortisol komt overigens ook vrij bij minder opwindende situaties. Zo wordt er al cortisol geproduceerd bij: het wakker worden, infecties, het nuttigen van caffeïne en bij het sporten.

Wat doet adrenaline?

Ook adrenaline wordt geproduceerd bij normale omstandigheden: bij kou of juist hitte, honger (een laag bloedglucose), dorst, pijn en fysieke inspanning.

Wat doet dopamine?

Dopamine is een neurotransmitter en daarnaast ook een hormoon, welke invloed heeft op de productie van adrenaline en noradrenaline. Het hormoon speelt een rol bij het ervaren van: geluk, genot, blijdschap en welzijn. Vandaar ook dat dopamine een rol speelt bij verslavingen, omdat het een onderdeel is van het beloningssysteem in de hersenen.

Daarnaast speelt dopamine een rol bij motivatie, cognitie, geheugen, emoties en  het libido. Motivatie, cognitie en het geheugen zijn uiteraard erg belangrijk op het werk. Vandaar ook dat er bovengemiddeld veel cocaïne wordt gebruikt door enorme workaholics in bijvoorbeeld bedrijven op wallstreet. Daar zijn hele films over gemaakt (zoals de wolf of wallstreet).

Wat doet noradrenaline?

Noradrenaline is zowel een neurotransmitter als een hormoon welke in de bijnieren geproduceerd wordt. Noradrenaline reguleert het hart en is verantwoordelijk voor de vaatvernauwing richting spieren of organen. Hierdoor wordt de bloeddruk gereguleerd. Daarnaast wordt bij relatief hoge concentratie de spijsvertering verminderd en het lichaam wordt voorbereid op de zogenaamde “fight or flight” response.

Waardoor neemt de spierspanning toe bij stress?

De spierspanning neemt toe door adrenaline en noradrenaline. Bij adrenaline wordt het lichaam geactiveerd om de fight or flight respons in te gaan zetten. Het gevolg is een hoge bloeddruk een hoog hartritme, het voorbereiden van de spieren door de spierspanning te verhogen en energie vrij te maken en nog enkele andere lichamelijke effecten.

Bij stress wordt de spanning van de spieren dus verhoogd. Pas als de spieren bloodgesteld worden aan warmte ontspannen de spieren weer. Dit is waardevolle informatie voor de behandeling van spanningshoofdpijn.

Spanningshoofdpijn bij een depressie of een angststoornis

Bij een depressie of angststoornis is er geen sprake meer van een gezonde stress. Er is sprake van een inwendige, emotionele bron van stress en niet direct een uitwendige bron van stress. Als je je zorgen maakt om teveel dingen, je hebt herbelevingen van traumatische ervaringen of je bent bang om over straat te gaan (agorafobie), dan heb je een een ongezond soort angst. Door de angst krijg je een verhoogde hoeveelheid hormonen die vervolgens de spierspanning beïnvloeden.

Spanningshoofdpijn door een trauma aan het hoofd

Bij een ongeluk heb je meestal angst of schrikgevoelens en daarnaast is een verwonding aan het hoofd ook een bron van lichamelijke stress, want het lichaam maakt cortisol aan als er gevaar is voor een infectie. De verwonding zelf is natuurlijk een bron van hoofdpijn door het trauma, maar er is ook sprake van een bron van spanningshoofdpijn.

Spanninghsoofdpijn door een slechte lichaamshouding

Als je lichaamshouding verkeerd is, kan er een overbelasting van de spieren van de nek optreden. Dit kan het geval zijn als je tijdens de nacht verkeerd gelegen hebt, of als je ene been langer is dan het andere, waardoor je scheef gaat lopen. Het gevolg is dat de rest van je lichaam de disbalans gaat compenseren door middel van de spieren. De verhoogde spierspanning in de nek is vervolgens de oorzaak van de spanningshoofdpijn. In dit geval speelt de aanmaak van stresshormonen dus geen rol. Er is een fysieke overbelasting van de spieren.

Spanningshoofdpijn door kou

Als het koud is probeert je lichaam afkoeling te voorkomen. Daarbij treed er vaatvernauwing op en de spieren trekken zich samen. Dit gevoel kun je simuleren door een waterijsje zo snel mogelijk op te eten. Via de je tanden en de mond wordt het koude gevoel getransporteerd en opeens voel je een hoofdpijn op komen zetten. Dit komt onder andere omdat het lichaam hormonen aanmaakt als het koud is. Het gevolg is een vernauwing van de bloedvaten, de samentrekking van de spieren in het hoofd en spanningshoofdpijn.

Spanningshoofdpijn door krachttraining.

Bij krachttraining produceert je lichaam cortisol en adrenaline. Daarnaast worden spiergroepen getraind, waarbij de spierspanning wordt verhoogt. Er is in dit geval dus sprake van zowel een fysieke als een hormonale oorzaak.

Spanningshoofdpijn bij een tekort aan mineralen

Van calcium, magnesium, natrium en kalium is bekend dat je spierkramp krijgt als je er een tekort van hebt. Een tekort aan natrium of calcium komt minder vaak voor dan een tekort aan magnesium en kalium. In een later artikel zal ik ingaan op natuurlijke geneeswijzen van spanningshoofdpijn door middel van orthomoleculaire therapie (therapie door middel van voedingssupplementen.

Is er een genetische component bij spanningshoofdpijn?

Uit onderzoek is gebleken dat in tegenstelling tot bijvoorbeeld migraine er geen erfelijke rol lijkt te zijn bij de oorzaken van spanningshoofdpijn.

Tot slot

Spanningshoofdpijn wordt veroorzaakt door de samentrekking van spieren rond het hoofd. Dit kan worden veroorzaakt door het lange tijd vasthouden van een slechte lichaamshouding. Daarnaast worden er bij lichamelijke en psychische stressfactoren hormonen geproduceerd, die invloed hebben op de samentrekking van de spieren. Bij een tekort aan calcium kunnen spieren in het hele lichaam gaan verkrampen. Dit kan dus ook een rol spelen bij spanningshoofdpijn.

Klik op een van de onderstaande links als u meer wilt weten over de behandeling van spanningshoofdpijn.

behandeling met medicijnen

Natuurlijke behandeling met supplementen en therapie

hoofdpijn vanuit de nek

PirjoAnttilaMD^a, Tension-type headache in childhood and adolescence, Volume 5, Issue 3, March 2006, Pages 268-274

https://doi.org/10.1016/S1474-4422(06)70376-3